Seçimlerimizin maliyetleri

       Herşeyin bir bedeli vardır derler. Gerçekten çok doğru bir laf etmişler, çünkü dünyadaki herşeyin bir bedeli var. Maddi açıcan bedava sandıklarımızın bile. Çünkü bedel kavramı sadece "para" karşılığında değil hayatımızda. Bir çok manevi bedel de ödemekteyiz. İşte bu bedel ödeme ya da başka bir şekilde seçim yapma olayına iktisat bilminde "fırsat maliyeti" demekteyiz.
    
      Fırsat maliyetini iktisat içinde yorumlarsak, şirketlerin mal üretiminde bir malın birimini arttırmak için diğer maldan karşılığındaki değer kadar vazgeçilmesi demektir. Yani bir seçim yapıp diğerinden vazgeçmemiz gerekmektedir. Aynı hayatımızda yaptıklarımız gibi. Her zaman diyorum zaten, insanlar da bir şirkettir, bu konuda da bunun bir kez daha doğru olduğunu görüyoruz. Biz de hayatımızda seçimler yaparken karşımıza çıkan fırsatlar arasında karar vermek zorunda kalıyor ve bir tanesini seçiyoruz. Peki o geride bıraktığımız, vazgeçtiğimiz fısrat ne oluyor? Adı üstünde fırsatın maliyeti oluyor.

     Fırsat maliyetini yanda görmüş olduğunuz grafik üzerinden anlatmaya çalışacağım. Öncelikle kendi çizmiş olduğum grafiğin basitliğinden dolayı üzgün olduğumu belirtmek isterim. Gördüğünüz gibi 2 tane mal bulunmakta A ve B malları. A malından 10 birim ürettiğimiz zaman B malından 15 birim üretmekteyiz. Daha sonra A malının ürterimini arttırmak istediğimizde, 20 birim üretime geçtiğimizde B malı üretimimiz 10 birime düşmekte yani B malında 5 birim fırsat maliyeti olmaktadır. A malından 30 birim ürettiğimizde de B malının 5 birime dümeside aynı olaydır.

      Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, İktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Anabilim Dalı Öğretim Görevlilerinden Prof. Dr. Utku Utkulu'nun fırsat maliyeti hakkında verdiği güzel bir örneği sizlerle paylaşmak istiyorum. Bedava öğle yemeği yoktur diyor hocamız. Arkadaşlarımızın ya da başka birinin bize ırmarladığı her hangi bir şey örneğin yemek, bizim bedava yediğimiz bir yemek değildir. Çünkü aslında hiç birimiz farketmesek de, insanların sahip olduğu en değerli şeyden vazgeçiyoruz. Zamandan. O, zaman diliminde başka bir şey yapabilme imkanımız varken, biz öğle yemeğini seçmiş oluyoruz.
 
      Anlayacağınız "fırsat maliyeti" bu kadar içimizde olan bir iktisadi terim. Ve büyük seçimler yaparken bu maliyetin ne kadar önemli olduğu da kaçınılmaz bir sonuç. Çünkü başlarken yazdığım söz bir şarkının içinde de yer alıyor ve şarkının başında "son pişmanlık neye yarar" denmekte. İleride gereksiz ve bizleri perişan eden bir duygu olan pişmanlığı kimsenin yaşamamsı için seçimlerimizi çok dikkatli yapmalıyız ki bize yarayabilecek birşeyler olsun sonrasında. Hayatımızda her zaman fırsat maliyetimizin bizleri üzmemesi dileğiyle:)